รับมือแมลงกัดต่อยอย่างปลอดภัย เร่งปฐมพยาบาลให้ถูกวิธี

หลังโดนแมลงกัดต่อย ควรปฐมพยาบาลอย่างไรให้ถูกวิธี

หากคุณหรือคนรอบข้างถูกแมลงกัดต่อย สิ่งแรกที่ควรรู้ก่อนเริ่มต้นปฐมพยาบาลคือถูกแมลงชนิดไหนต่อย เพราะแมลงแต่ละชนิดก็มีส่วนประกอบของน้ำพิษ (Hymenoptera Venom) ที่แตกต่างกันออกไป โดยส่วนใหญ่จะประกอบไปด้วยโปรตีนจำพวก Peptide ซึ่งสามารถกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ได้ หากได้รับในปริมาณมากก็อาจเป็นอันตรายได้โดยไม่เกี่ยวกับปฏิกิริยาภูมิแพ้ สำหรับผู้ที่ถูกแมลงกัดต่อยแล้วมีอาการไม่รุนแรง สามารถรับมือเบื้องต้นได้ด้วยวิธีง่าย ๆ ดังนี้

1. ตรวจสอบว่าเป็นแมลงที่มีเหล็กในหรือไม่

อันดับแรก ต้องตรวจสอบว่าถูกกัดหรือต่อยโดยแมลงที่มีเหล็กในหรือไม่ หากเป็นผึ้ง แตน ต่อ หรือแมลงที่มีเหล็กในชนิดอื่น ๆ ต้องรีบนำเหล็กในออกโดยด่วน เนื่องจากเหล็กในจะมีพิษที่มีฤทธิ์เป็นกรด ทำให้บริเวณที่ถูกต่อยมีอาการบวม แดง คัน และปวด โดยวิธีที่ถูกต้องในการนำเหล็กในออกคือการใช้บัตรที่มีลักษณะแข็งค่อย ๆ ขูดหรือใช้สก็อตเทปปิดลงบนบริเวณที่ถูกต่อยแล้วดึงเหล็กในออกมา เพราะการใช้แหนบหรือคีมคีบออกมาอาจทำให้เหล็กในขับพิษออกมามากขึ้น จากนั้นล้างทำความสะอาดแผลด้วยน้ำและสบู่

2. ประคบเย็นเพื่อลดอาการปวดบวม

หลังจากนำเหล็กในออกและทำความสะอาดแผลแล้ว ควรใช้น้ำแข็งหรือน้ำเย็นประคบบริเวณที่ถูกต่อยครั้งละ 20 นาทีทุก 1 ชั่วโมง เพื่อบรรเทาอาการปวดบวม ทำได้บ่อยเท่าที่ต้องการจนรู้สึกว่าอาการปวดบวมทุเลาลงแล้ว

3. วิธีบรรเทาอาการปวด บวม คันอย่างปลอดภัย

สิ่งสำคัญหลังถูกแมลงกัดต่อยและปฐมพยาบาลแล้ว คือการหลีกเลี่ยงการเกาหรือสัมผัสแผลบ่อย ๆ เพราะอาจทำให้แผลเปิด เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อแทรกซ้อนและอาจลุกลามเป็นแผลใหญ่ได้ หากมีอาการคัน ปวดแสบปวดร้อน สามารถทานยากลุ่มยาต้านฮิสตามีน ยาพาราเซตามอล ใช้ยาทากลุ่มสเตียรอยด์ช่วยลดอาการคัน หรือใช้ยาหม่องชนิดขี้ผึ้งที่มีส่วนผสมของน้ำมันยูคาลิปตัส ก็ช่วยบรรเทาอาการปวด บวม อักเสบได้เป็นอย่างดีเช่นกัน

แต่แม้ว่าจะถูกแมลงกัดต่อยและปฐมพยาบาลจนหายเป็นปกติแล้ว ก็ควรสังเกตอาการอย่างน้อย 2 สัปดาห์ เพราะในผู้ป่วยบางราย อาจมีปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นช้า หากพบอาการผิดปกติ เช่น เป็นไข้ เกิดผื่นคัน ข้ออักเสบ ตัวซีด แขนขาชา อ่อนแรง หรือตามัว ก็ควรรีบมาพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่ถูกวิธีต่อไป